Inleiding: La Pólvora en de Valenciaanse Identiteit
De Valenciaanse regio, met zijn zonovergoten kust en de geur van oranjebloesem in de lucht, biedt een rijke cultuur die diep verweven is met tradities, muziek, en het land. Een van de meest opvallende elementen die het leven in Valencia karakteriseert, is echter La Pólvora – het vuurwerk. Vuurwerk vormt het hart van de Valenciaanse identiteit en is niet alleen een spektakel, maar een essentieel onderdeel van vieringen en gemeenschapsgevoel. Tijdens beroemde festiviteiten zoals Las Fallas is het ritueel van vuurwerk niet weg te denken.
De Essentie van La Pólvora: Waarom Vuurwerk Karakter Vormt
Een Valenciaan is iemand die in een van zijn dorpen werkt, groeit en klinkt in het gezelschap van de Middellandse Zee en zijn kalme klimaat. De provincie wordt in zijn geheel geparfumeerd door de overblijfselen van de heerlijk geurende oranjebloesem.
Een onmiskenbaar element van de Valenciaan is samen met de muziek en de agrarische sector is het praten over het kruid; “La Polvora” ! Een vaak gehoorde kreet in Las Fallas is; “ La Polvora es la Polvora”!
Een vaak gestelde vraag is waarom moet je zo een eigenaardig fenomeen begrijpen? Men is er nog niet in geslaagd om de sleutel te vinden om het te kunnen beantwoorden evenmin om het af te zweren. De Valenciaanse vuurwerker zegt hierover;
1.“ het is een product van ons temperament en de noodzakelijkheid om te laten zien en te delen van onze prestaties”!
2. “zie het als onze stijl van leven en ook zo verbonden zijn met de straat en om het samen te vieren met onze buren in welk feest dan ook met de groots mogelijke enthousiasme”!
3. “ we proberen de relatie te leggen tussen onze creatieve geest dat maakt dat wij liefhebben, zoeken en ontdekken naar de schoonheid in elk moment van bijv een “Castillo” of ander evenement ”!
Het was dat je als klein kind steeds de relatie legde tussen het woord feest en het plezier van het kruid. Naarmate ik ouder werd was ik getuige van een mooie Castillo in een van de dorpen in Valencia. Wat mij opviel was dat de vele gezichten zich transformeerde in een expressie die moeilijk uit te leggen viel, het was iets tussen extase en hoop! Dit was wel mijn een van eerste gemarkeerde ervaringen, maar ook waar mijn affectie voor het kruid werd vastgelegd.
Tevens heb ik met mijn beste bedoelingen mijn kennis proberen te verrijken op het gebied van vuur en het kruid en in een wereld die zo kwetsbaar en gevaarlijk is met zijn ongelooflijke vele combinaties.
Alles in een wereld die zo magisch is en mij altijd heeft blijven verbazen.
Het kruid in Valencia
Midden jaren 18e eeuw zagen we de eerste stappen die werden gezet in de ontwikkeling van het vuurwerk in Valencia. We kunnen min of meer ook zien hoe het werd beïnvloed in Spanje en dan met name in Valencia.
Voor de Valencianen was het een onuitwisbare bijdrage in ons karakter, maar ook in het gevoel en ook zo verbonden met onze gewoontes. Het effect was ook dat het publiekelijk zeer bekend werd op sociale evenementen en vieringen van welke aard dan ook in de provincie.
Binnen die ontwikkelingen in het intieme deel van de stijl van het Valenciaanse vuur en vuurwerk kunnen we beginnen te vertellen wanneer en waarom de eerste schakel in deze reeks van historische gebeurtenissen die hebben plaats gevonden doe ertoe hebben geleid in wat we zijn en hoe we ons voelen en waarom we de voorliefde voelen het model wat zo puur is als de “Mascleta”!
Vanaf de eerste jaren van de 18e eeuw Valencia bezat een fortuin aan bedrijvigheid en productie daar waar het ging over de fabricatie van wapens. De dorpen waar deze fabrieken stonden waren o.a; Paterna, Burjassot, Godella, Rocafort, Moncada, en ook Betera. Vele van deze dorpen staan bekend om hun jaarlijkse viering van de “LA CORDA”! Later door de jaren heen werd deze fabriek “La Cuidadele” ontmanteld en overgeheveld naar Toledo.
Ondanks dat men werkte in deze fabrieken kon men de verleiding niet weerstaan om naast hun; voor die tijd respectieve baan, om aan de slag te gaan met het kruid en poeder ten behoeve van het vuurwerk en daarin enige effecten te verkrijgen die later bij buren en vrienden werden geshowed.
Wat ongelooflijk gaaf is dat vanuit de wapenindustrie er een logische ontwikkeling ofwel een evolutie plaatsvond naar het perfectioneren van pyrotechnische effecten. Van hieruit ontstond de “Cantorelles” zoals die tubes worden genoemd die wordt gebruikt in de disparo “Engreallat” die oude vorm van een grondmascleta. Deze vorm van schieten vond voor het eerst plaats de tussen 1885 en 1895 van de 19e eeuw!
Deze oude traditie wordt in ere gehouden door senor; “Juan Garcia Estelles”. Vandaag de dag noemen ze hem een vuurwerker, maar in de vroegere jaren heette deze beziger een; “ Coeter of Traquer”
Je ziet deze vorm nog weleens in de week van Las Fallas, of ook door Javi Nadal Marti gebruikt in zijn mascleta op 5 maart 2019 op het La Plaza Ayuntamiento.
De evolutie!
In het jaar 2008 verscheen er een boek met een mooie en veelzeggende titel die luidde; “Valencia marzo y fuego”! In dit boek is beschreven de evolutie van Valencia in maart en het gehele proces van de manifestaties en festiviteiten en de sociale gewoonten van de Valencianen. De periode die beschreven is was tussen de jaren 1901 en 2000; enkel en allen refererend aan de maand maart in Valencia.
Hieronder word dit beschreven in chronologische volgorde, met daarin de meest opmerkelijke gebeurtenissen in deze periode.
MARZO 1901:
Hier is een onaangename notitie te plaatsen. Tijdens het schieten van honderden vuurpijlen veranderde de stad in een slagveld. Het vuurwerk bleef maar doorgaan en het was alsof wij de meest verlaten dorp waren in de wereld, want er was geen politie en ook geen andere handhavers die tijd.
MARZO 1914:
Tijdens de dag van San Jose in het feest van Las Fallas, eindigde men in een zeer gelukzalig moment met het afsteken van; “Tracas” en “Carretillas” en andere soort vuurwerk. Nog nooit eerder had men zoveel vuurwerk verbruikt als nu. Mensen in diverse buurten brachten de dag en nacht door met een slecht humeur door de enorme aantallen explosies, maar brachten de dag liever door met vreugde en blijdschap.
MARZO 1918:
In dit jaar was er een belangrijke gebeurtenis waar te nemen namelijk de Los Falleros hebben dit jaar voor het eerst van zich laten horen. Wat ze hier lieten zien was de voorloper van de huidige “La Despierta” >het wakker maken van de buurt. Het waren de Falleros uit diverse buurten die drie nachten achtereen de “Petardos” de knallers gooiden. Daarnaast brachten ze zichzelf ook in gevaar door het risico te lopen zich te verbranden.
MARZO 1921:
Het jaar waarin een verbod tot stand kwam op de 18e maart. Op last van de gouverneur kwam er een verbod na herhaalde klachten vanuit de maatschappij en ook na protesten in de krant. Er kwam een bepaling in de wet die het de mensen verbood om vuurwerk af te steken tijdens Las Fallas. Deze bepaling komt voort uit een wet die reeds op 7 de Octubre 1886 werd aangenomen. Werd deze bepaling overtreden stond er boete op van 500 pesetas!!!
MARZO 1932:
Dit jaar stond bekend als het jaar waarin een enorme groei ontstond aan het aantal manifestaties in de “Los Barrios” in Valencia. De autoriteiten riepen daarom ook in 1932 het “Plaza de Emilio Castelar” nu is dat het Plaza Ayuntamiento, tot plek op om daar een “Engraellat” te schieten.
MARZO 1944:
In het jaar voorafgaande verscheen de eerste officiële kalender waarin bekend werd gemaakt wie er zijn vuurwerk mocht schieten. In het jaar 1944 werd aangekondigd de eerste “Nit del Foc”= nacht van het vuur! Men ontwikkelden buitengewone en zeer kleurrijke “ Tracas Corregudas”, die men door nagenoeg alle straten van Valencia liet ontbranden.
MARZO 1965-1975:
Gedurende deze 10 jaar vierde de Valencianen de schemerige en lange nacht op “La Plaza Ayuntamiento”. De viering werd begeleid met een “La Corda” welk door de experts de zogenoemde “Coeters” uit de omliggende dorpen waar de “La Corda” een begrip was en nog steeds is. De dorpen waren o.a: Paterna en Bocairente en ook andere dorpen.
Tussen de jaren 1968 en 1971 werd er in Valencia stad voor de eerste keren het Internationaal Vuurwerk festival gevierd.
MARZO 1986 – 2008 – 2020.
Het jaar 1987 kwam er een soort van revolutie tot stand welk je het beste kan omschrijven als de rituelen en gebruiken van de Valencianen vanaf dit moment.
In dit jaar heeft men besloten in gezamenlijk overleg om vanaf nu 1 MAART jaarlijks te laten beginnen met de mascletas op het plein zodat de liefhebbers en de Valencianen onafgebroken 19 dagen lang konden gaan genieten van de dagelijkse “La Sinfonia del Ruido” waar de mascleta voor staat.
Dit zelfde jaar verplaatste de autoriteiten ivm de veiligheid maatregelen de “Castillos” van La Plaza Ayutamiento naar de oude rivierbedding >> “Cause del rio Turia” om de 19e maart> dia San Jose te vieren en ook de “ Nit del Foc”. Tijdens de gehele 20e eeuw zijn er vele vele Valenciaanse vuurwerkers geweest die hun Castillo hebben mogen schieten. Het is onmogelijk om ze allemaal te beschrijven, maar ik wil er een paar noemen met data en aantal geschoten shows. Ik beschrijf de Valenciaanse vuurwerk bedrijven, de meer bekende vanaf de jaren 90, maar ook daarvoor gerenommeerde bedrijven voor die tijd.
De tijd lijkt te hebben stil gestaan, en wij zijn in afwachting van deze in de volksmond ook wel genoemde onophoudelijke, razende onweer op het plein.
De wereld beweegt zich niet, geen enkel ander aspect dan alleen de condensatie van het geraas op “La Plaza Ayuntamiento” is hier wat zich laat zien. Op dit moment is er niks maar dan ook niks anders wat nu leeft op het plein behalve het kruid oftwel “LA POLVARA”!
Het is een dag waarop de mensen zich wederom verzamelen in het centrum van Valencia en het is een paar minuten voor 14.00u in de middag. De zon die schijnt uitbundig en de meer dan 100.000 mensen staan in afwachting van wat er weer gaat komen deze middag.
De komende minuten laat het vuur zich in een ongekende vorm wederom zien zoals elke middag van 1 tot en met 19 maart. We hebben het hier over een demonstratie van kunst en techniek in een ongekende vorm; een oude gewoonte / traditie veranderd in een ware show.
De vibraties, het ruiken, het voelen, en dromerig kijken naar een volle lucht met geluid en rook, men absorbeert alle gevoelens die er op dit moment zich voordoen; Hier zijn we voor gekomen!We zijn in “LA CATEDRAL DEL FUEGO DIURNO “ zoals het plein ook weleens wordt genoemd, het vuur wordt gevierd met de grootste passie voor de Valencianen met alle mogelijke sensatie en de grootste toewijding;
“LEVE DE MASCLETA”
De Valenciaanse vuurwerker noemt de Mascleta ook wel : “ LA SINFONIA DEL RUIDO “ oftwel het symphonie van het geluid.
Het is zeker dat wij en ook de Valencianen en ook mensen uit andere delen van de wereld luisteren naar zeer luide detonaties van de truenos en wij ruiken de rook en wij beleven de trillingen op de grond welke doorgaan tot aan onze benen en onze ribbenkast en door heel het lijf worden gevoeld. Wij baden ons in een schokgolf die onze gezichten streelt en wij beleven een lichte wolk door de ongelooflijke hoeveelheid aan explosies. De emoties krijgen de overhand en de mensen komen in een extase van geluk. “NOS SENTIMOS MUY FELIZ”
Het enige wat achterblijft welke de zintuigen zo kunnen prikkelen is een goed en niet te versmaden Valenciaanse Paella! Maar laten we duidelijk zijn in:
<< LA MASCLETA VOEL JE MET JE HART >> !!
Enkele historische feiten rondom de “Mascleta “.
De huidige vorm van de “La Mascleta” zoals wij die kennen van bijv Las Fallas kent zijn oorsprong van een oude traditie “ LA TRACA CORREGUDA “ of ook wel “ TRACA CORRIDA”.
Het woord Corre komt van het werkwoord rennen af, waarmee word bedoeld dat de bevolking al rennend het vuur wilde volgen door de straten van elk dorp in de provincie Valencia. Deze Traca Correguda werd vaak geschoten tijdens religieuze feesten, maar ook tijdens bruiloften en verjaardagen van de lokale bevolking. De hoofdreden van het gebruik van deze Traca Correguda was dat deze makkelijk in de productie was in die tijd. Het was een kwestie van lont met een papieren hulsel met enkele kleine truenos er tussen in gemonteerd.
Wat maakte het nou dat men de Traca Correguda liet ontwikkelen tot de huidige vorm van de Mascleta?
Het antwoord ligt hem in het volgende. Na al die jaren van gebruik in de vorm ging men kijken of ze het konden uitbreiden naar de huidige vorm van de mascleta met zijn diverse kalibers van de “Truenos ”
Hierbij ging de Valenciaanse vuurwerker ook kijken of hij iets van ritme kon realiseren in diverse kalibers van de truenos. Uiteindelijk is na vele jaren van ontwikkelen de huidige vorm van de mascleta ontstaan.
Deze oude traditie bestaat nog steeds en wordt o.a in “Godella” het dorp van <Ricardo Caballer Estelles> van het bedrijf “Ricasa” elk jaar in de laatste week van augustus geschoten. Deze Correguda is er een die zich ook kenmerkt waar Ricasa voor staat namelijk met veel diverse single shots en digitale truenos.
Wat is eigenlijk een Mascleta?
In zijn classificatie wordt de mascleta omschreven als een stuk vuurwerk waarin het geluid absoluut eminent aanwezig is en ook een dominante factor is! De “truenos” zijn hiervoor verantwoordelijk en vormen in elke Mascleta het belangrijkste onderdeel. Deze truenos zijn tegenwoordig in groepen onderverdeeld; “Los Truenos para el Grupo” welke zijn gerangschikt in de nummers 2 t/m 6. Leuk feitje is dat nummer 6 wordt ook wel “El Gordo “ de dikke genoemd.
In elke mascleta is het uitgangspunt van de Valenciaanse vuurwerker dat hij altijd zoekt naar een goede creatie van; elegantie, schoonheid, en kracht in elke vorm en in de goede balans.
Leuk om te vermelden is dat het woord Mascleta afstamt van het Valenciaanse woord “Mascle “ wat staat voor macho. Net als de Traca Correguda wordt de Mascleta ook vaak geschoten tijdens religieuze feesten en ook bruiloften in de provincie Valencia, maar ook soms daarbuiten.
Ik wil nu over gaan tot de inhoudelijke deel van de Mascleta. Elke Mascleta is onderverdeeld in de volgende drie aspecten; “ El Inicio “ + “El Cuerpo “ en de “ Final “. Deze drie aspecten vertegenwoordigen de volgende elementen.
Hieronder zie je de beschrijving welk ik heb beschreven;
NICIO: Het begin van de Mascletà.
AVISOS: Drie Truenos de Avisos, oftewel de drie salutes voor de aanvang van elke Mascletà.
COMIENZO EN TIERRA: Het begin op de grond met de “Traca Valenciana,” waar elke Mascletà traditioneel mee begint.
PRINCIPIOS AEROS: Dit deel is vaak onderverdeeld in drie of vier delen, waarin elk deel zijn eigen geluid heeft en eindigt met de Arrebato. In dit deel worden vaak de volgende effecten gebruikt: cracker, knal, hummer, rook en fluit.
CUERPO: middendeel van de mascleta.
RETENCIONES: dit zijn de groepen truenos die onderverdeeld zijn in vaak 4-5 stukken tussen de palen op het plein, de vakken er tussen in. Elke Retencion ( HALTE ) heeft zijn eigen groepen truenos hangen. Hier vind de ontwikkeling plaats van het geluid en detonaties.
ACOMPANAMIENTOS AERO:
De luchteffecten die het middendeel begeleiden en zorgen voor de samenhang en harmonie tussen onder en boven. De vuurwerkeffecten die hier vaak worden gebruikt, zijn:
Truenos de Avisos
Roncadores
Chicharras
FINAL: Het einde en de sluiting van de Mascletà.
ENTRADA: Het begin en inleiding (prefinal) van de latere Terremoto.
TERREMOTO: Deze is vaak verdeeld in diverse “Ramales.” Dit zijn 3-5 passages in de Terremoto. Men noemt dit ook “Tracas rápidas,” omdat de snelheid van ontbranding zorgt voor de ongelooflijke climax in dit stuk.
Noot: Een Terremoto moet binnen 20 seconden zijn ontbrand, anders verliest hij zijn kracht!
BOMBARDEO AERO: Het is zeer belangrijk dat hier een goede voortzetting van de Terremoto tot stand komt. Eerst volgt een slag met “Truenillos” en daarna de batterijen met de “Truenos de Avisos,” die oplopen in snelheid.
CIERRE O RUBRICA: Dit element komt naar voren in het digitale deel van de Mascletà. Het is toegevoegd na de Bombardeo en wordt gezien in o.a. digitale truenos aan de lijnen rondom La Plaza.
TYPICAL “”MASCLETA”” IN VALENCIA
Het is onmogelijk om alles te beschrijven wat zich laat zien in een mascleta. Daarom heb ik het op deze manier gedaan om een inzicht te krijgen met de beelden die je kent om het begrijpelijk te krijgen in hoe en wat en waarom.
In de volgende paragraaf ga ik iets dieper in op sommige zaken en aspecten die zich laten zien in de drie elementen zoals de Inicio, Cuerpo en Final. Wat is belangrijk en wat is van wezenlijk belang voor een mascleta.
1.INICIO; in dit deel is het volgende aspect van essentieel belang en mag zeker niet ontbreken. Ik heb het over dat de vuurwerker hier in deze fase de groots mogelijke rijkdom laat horen aan effecten. Dit deel is opgebouwd uit 3-4 en soms 5 secties-fases “Principios” welk zijn voorzien van diverse luchteffecten.
Wat tegenwoordig een essentieel onderdeel is geworden is het digitale schieten van de vele single shots en digitale knallers in de Inicio. Sommige vuurwerkers kiezen ervoor om de Inicio alleen hieruit te laten bestaan en vanuit de posities rondom het plein te schieten.
Wat van groot belang is het volgende; de secties moeten zich zeer correct en goed aansluitend op elkaar volgen om zo een mooie harmonie te creeren. Het meest belangrijke onderdeel in deze is dat het geluid zich verdubbelt in elke andere sectie en ook een climax ontstaat. Tevens is het van het grootste belang dat de Valenciaanse vuurwerker ervoor moet zorgen dat de secties zo in elkaar overlopen dat er NOOIT enige vertraging of hapering plaatsvindt tussen de secties; dit is een absolute no-go en zal het publiek direct laten merken door demonstratief te gaan fluiten wat een enkele keer weleens is gebeurd.
Elke Inicio wordt afgesloten met een laatste slag in de lucht; “Arrebato”om aan te geven dat dit eerste en belangrijke stuk sluit.
Leuk feit om te benoemen is dat er in dit deel tot aan de jaren 80 gebruikt werd gemaakt van vuurpijlen vanuit korven, maar om veiligheidsreden deze niet meer zijn toegestaan.
2. CUERPO:als eerste wil ik schrijven dat dit middendeel ook wel “Desarrollo” wordt genoemd oftwel de ontwikkeling van het geluid in dit middendeel. In vroegere jaren werden de “Retenciones” ook wel “ Paradas “ oftewel vrij vertaald “een halte“ werd genoemd.
Een zeer belangrijk aspect in dit deel is dat de groepen truenos niet snel, maar rustig en geordend op de grond exploderen; dus geen haast en een overvloed aan, nee een mooi verloop van en daarin benoemend een mooie climax en ontwikkeling van het geluid en detonaties met name in de laatste retencion. Kort samengevat moeten deze drie elementen er zijn;
Een opgaande lijn in ontwikkeling van de kracht en hoeveelheid vermogen in de retenciones
Een levendige of acceleratie van de detonaties in de retenciones.
Het creëren van een ritme die hoorbaar en voelbaar is in de retenciones.
Bovenstaande komt mede door stand wat er al eerder is beschreven door de groepen Truenos, die onderverdeeld zijn in gewichtsklassen en dus nummering van 2 tot en met 6. Daarbij is het ook een onderdeel dat de Valenciaanse vuurwerker zelf kiest hoeveel groepen hij toepast in zijn middendeel.
Pirotecnia Tomas de Benicarlo kiest er bijvoorbeeld voor om in zijn eerste retencion te kiezen voor 6 groepen truenos, om over te gaan 10 in de 2e en uiteindelijk 24 groepen in de laatste retencion. Andere vuurwerkers kiezen voor direct in de 1ste retencion al bijvoorbeeld 14 groepen op te hangen. Ook in dit deel is het de keuze van de Valenciaanse vuurwerker in welke mate hij zijn mascleta schiet. Altijd in achtnemend waar een mascleta voor moet staan zoals beschreven.
De basis van dit middendeel die zich laten zien in bijvoorbeeld de volgende elementen; “ RASTRES, PEINES en ook BENGALES”. De laatst genoemde zorgt ervoor dat vanuit zakjes kleine truenos worden uitgestrooid op het plein; “Descargas de truenos “. Deze drie elementen zorgen voor de basis geluid van de mascleta in het middendeel, ook wel zegt men “ La base de sonora ” Belangrijk om te weten is dat deze Rastres en Peines of Bengales ervoor zorgen dat tussen de detonaties van de Truenos het geluid altijd aanwezig is. Men zegt ook wel hierover “el sonoro en el fondo” het geluid op de achtergrond. Een andere benaming is “La alma del espactaculo”de ziel van het vuurwerkstuk.
Het vuurwerk wat je ziet hangen aan de touwen is verbonden met snellont ook wel “La mecha rapida” genoemd in het Valenciaans.
Dit deel van de mascleta is tevens het meest gevulde zoals je kan zeggen, want in dit deel wordt namelijk ook gebruik gemaakt van de luchteffecten die het middendeel begeleiden en ondersteunen in zijn ontwikkeling van het geluid.
De luchteffecten ook wel “Acampanamientos aeros“ in het Spaans staan aan de zijkant opgesteld van het middendeel. In enkele gevallen; Pirotecnia “Zarzoso” is er een van, die stelt aan beide kanten zijn luchteffecten op. De Valenciaanse vuurwerker kiest vaak voor de volgende onderdelen voor zijn luchteffecten;
Batterijen met daarin Truenos de Avisos 50mm ( nu nog wel)
Romeinse Kaarsen met diverse effecten zoals fluit en en knal
9 schots “Las Platas Formas”.
Cakes zoals wij die kennen bijv met kleine knal.
Belangrijk element in deze is het volgende. De luchteffecten moeten in overeenstemming zijn met de groepen truenos onder, met andere woorden het is een samenwerking tussen onder en boven en geen van beide mag te dominant zijn ten opzichte van elkaar, dus een mooie harmonieuze klankenspel
Daarbij moeten worden vermeld dat wat ook geldt voor het middendeel “ El Cuerpo “ en zijn toename in de ontwikkeling van het geluid, geldt ook voor de luchteffecten. Naarmate de mascleta vordert nemen ook de luchteffecten toe in zijn hoeveelheid, waarom? Omdat ook hier sprake moet zijn van een climax en opbouwend in geluid naar de finale toe. Andere vuurwerkers doen dit bijv met de “Las Candelas de 8 tiros”; Romeinse kaars 8s De laatste jaren zijn ook de single shots een effect die worden toegepast in het middendeel en ook de truenos de avisos worden hier geschoten.
Wat ik ook nog wil benoemen in deze is het volgende.
Wat ik soms jammer vind is dat de vuurwerker kiest voor hard en nog harder ipv de elegantie en sierlijke vorm. Wat je dan krijgt is in sommige gevallen een overkill aan geluid, waardoor de harmonie volledig wegvalt. De samenwerking en balans tussen onder en boven valt niet meer te horen en daarmee valt het doel ook weg. De laatste jaren lijkt het wel of men de intentie is vergeten waar een mascleta voor staat namelijk: schoonheid in zijn elementen.
3.FINAL o Apoteosis. Dit is het deel waar de mascleta eindigt in de finale. Tegelijkertijd het meest spectaculaire deel van de mascleta. In deze zeer korstondige tijd gebeurt er heel veel wat voor de vuurwerker zo belangrijk is namelijk kan hij hier dat doen wat de mascleta ook perfect maakt en ook goed laat eindigen in navolging van de Inicio en Cuerpo?
Om het te begrijpen is dit deel de “FINAL” opgedeeld in 4 elementen namelijk;
1.Entrada al terremoto; letterlijk de binnenkomst van de aardbeving.
2.Terremoto; letterlijk de aardbeving
3. Bomardeo; dus het bombardement aan de truenos de avisos.
4.Rubrica o cierre; letterlijk de rubriek en sluiting
ENTRADA AL TERREMOTO: het meest belangrijke element in deze is dat de aanvang van de terremoto perfect moet aansluiten op de laatste detonaties of roffels in de laatste seconden van de 5e retencion. Het wil nog weleens gebeuren dat de eerste “Ramala”, dit zijn de eerste lijnen te snel en te hard aanvangt men noemt dit een “Entrada Brusca” Dit moet altijd worden voorkomen, maar daar zit hem de kneep, want dat laat ook zien in welke mate van precisie het staat op dit punt van de overgang van laatste retencion naar terremoto. Is men hier toe niet in staat dan zegt de vuurwerker ook zijn mascleta is mislukt en heeft kapot gemaakt als het hier niet slaagt.
TERREMOTO:nu komen we aan op het stuk wat ook zo belangrijk is in zijn aspecten. Ik noem er een paar; de tempoversnelling, de etappes of fases dus in 3 -4 of 5 fases, de intensiteit in kracht toenemend en ook sensatie in hoe het zich laat aanzien in de laatste seconden. Belangrijk aspect in de Terremoto is dat de duur niet langer mag zijn dan 20 seconden dit om de eerde genoemde aspecten en ook de schoonheid en kracht van hieruit te waarborgen. Zoals geschreven kiest elke vuurwerker voor zijn eigen invulling voor de terremoto en daarin verschilt het ook per iedere dag op het plein. Bijvoorbeeld Pirotecnia “Nadal Marti” kiest voor 5 fases.
Voordat dit zich kan laten aanzien moet de vuurwerker ook zeker binnen de Terremoto het volgende in acht nemen; binnen elke fase moet er hoorbaar een duidelijk verschil zijn in geluid met daarin ook een ontwikkeling van het geluid, dus als hij kiest voor bijv 4 fases met daarin 8-12-16-20 groepen dan moet er in elke fase een duidelijke hoorbaar verschil waar te nemen zijn. Daarnaast is het ook zeer belangrijk dat je in deze fase van de Terremoto ook een goed vibratie voelt zoals eerder beschreven, alsof de wereld vergaat.
Ondanks zijn korte tijdsduur is de Terremoto een zeer complex onderdeel gezien zijn korte hoedanigheid in de mascleta!
Ik geef even in het kort weer waarom het zo is in Valenciaanse termen
1.”Gane el velocidad” het winnen van snelheid, 8-12-16-20 lijnen
2.”Subir la intensidad” het verhogen van de intensiteit door de 3-5 fases
3.”El escalon de sonoro” de geluidsstap maken in de laatste fase.
4.”Haga de rampa sonora” het fungeren als een geluidshelling in zijn geheel.
Als laatste kan ik schrijven dat de Valenciaanse vuurwerker ook in deze kiest waarvan hij denkt de beste optie te hebben voor zijn Terremoto. Waar dit van afhangt heeft ook te maken met zijn gehele mascleta dus hoe schiet hij zijn andere delen, want die moeten altijd op elkaar afgestemd zijn.
BOMBARDEO: als eerste wil ik beschrijven een mooie omschrijving van dit onderdeel in de mascleta. Het gaat om de term “La Subida” oftwel “de klim”. Wat men hiermee bedoelt is het volgende; de wolk van de Terremoto die je vaak ziet gaat over in de wolk van de salutes van de Bombardeo in de lucht en die rookontwikkeling die ermee gepaard gaat. Wat je dus ziet op het plein is dat de rook van de grond naar de lucht gaat; in het Valenciaans zegt men ; “de la tierra al aire”.!!! Je kan zeggen dat de Bombardeo een voortzetting is van de Terremoto maar dan in de lucht!! Zie het als dat ook in de Bomabrdeo twee, drie momenten plaatsvinden in de hoedanigheid van het geluid overeenkomstig met de Terremoto.
In de Bombardeo zijn ook twee cruciale elementen.
De voortzetting van de Terremoto in zijn hoedanigheid maar dan in de lucht, dus ook een tempo versnelling en ook in twee fases een ontwikkeling van het geluid van en met de “Truenos de Avisos”.
Bepalende wijs dat de eerste slag is gevuld met de kleine knallers die men of ook “Volcandas de Serpetinas” met “Truenillos” noemt en je deze ziet als een slag in de lucht gevolgd door de “Truenos de Avisos” in de lucht als de klim.
Nu is dit een uitleg van de klassieke mascleta, tegenwoordig is dit niet altijd meer het geval. Steeds meer vuurwerkers kiezen voor een sluiting met de Bombardeo die rondom “En Redondo” het plein staan gepositioneerd. Ook hier weer de keuze van, maar ik vind persoonlijk dat daarmee niet de kracht en de schoonheid tot zijn recht van waar het moet voor staan namelijk “La Fuerza” oftewel de kracht van.
Je ziet ook bijvoorbeeld dat men kiest voor cakes ipv of dat men kiest voor vele herhalingen in dit deel van de Bombardeo. Ja het is spectaculair en ja het oog wordt verrast, maar is het ook een toegevoegde waarde ?
Terug naar de Bomabrdeo; er zijn voor dit element drie opties welk ik in het kort wil beschrijven.
1.”Inmediamente despues”onmiddellijk na de Terremoto. Wat willen ze hiermee zeggen? Dat tussen de laatste explosies van de Terremoto en de eerste Truenos de avisos in de lucht geen ruimte mag zitten, anders beschouwd de vuurwerker dit als mislukt. Deze optie is de moeilijkste en vraagt 100% timing en lukt ook niet altijd. Om het gat te dichten van eventuele stilte gebruikt de vuurwerker wel eens een slag met schelle fluit in de vorm van “Chicharras” om het te coveren.
2.”Montando o solapando”,gemonteerd en overlappen. Dit is een vorm waarbij de Truenos de Avisos al in de lucht exploderen, terwijl de laatste explosies van de Terremoto zich ook nog laten horen op het plein. In het geval dat deze twee elementen samenkomen is het esthetisch niet verantwoord en is ook niet goed en mooi om te zien omdat deze wijze niet de perfectie nastreeft. Daarom is ook optie 1 een betere.
3.”Con Pausa” o un espera en la subida; met een pauze tussen de finale van de terremoto en de klim van de Truenos de Avisos. Ik kan hier kort in zijn. Deze vorm wordt nauwelijks gekozen want dit is een smet op het gehele ontwerp van de mascleta. Daarnaast is het voor het publiek ook een absolute zonde, want er mag in de gehele mascleta NOOIT een pauze zitten. De vuurwerker zegt hier zelf over; “si quedaba bonito o no”!! oftwel het was leuk of niet!
Ook in de Bomardeo zie je dus wederom hoe belangrijk de aspecten zijn om zo te komen tot een mooi sluitstuk en een spectaculair beeld in de mascleta.
RUBRICA, CIERRE O FINAL: een eerste belangrijke opmerking is dat deze rubriek zijn intrede heeft gedaan sinds de Valenciaanse vuurwerker digitaal is gaan schieten, waardoor deze rubriek in sommige gevallen van een ongekend niveau is en was, bijv de sluitingen van “ Vicente Caballer” of die van “Ricasa”in 2019 waarin 30 seconden meer dan 1800 effecten werden geschoten zoals wel vaker dit men doet over het gehele plein oftwel “En Redondo”.
Daarnaast mag worden vermeld dat dit een pure toevoeging is op de mascleta en meer en meer een een soort van watermerk is geworden van de vuurwerker en ook in deze rubriek hun creativiteit kunnen showen aan het publiek. Daarbij speelt uiteraard de trots van de vuurwerker een zeer grote rol.
Een belangrijk aspect in deze is wel dat de vuurwerker niet mag komen in een overkill aan effecten, wat in sommige gevallen nog weleens wil gebeuren en is gebeurd zelfs met de grote namen. Ook hier zie je dan dat men zich vergaloppeert in wat het eigenlijk weer moet zijn en altijd terugkomt in de mascleta namelijk; elegantie en kracht op een goede manier en ook de schoonheid. Natuurlijk is het fantastisch om 100 grammers in “secuenciados” dus en sequence , maar daarmee verlies tegelijkertijd de schoonheid, want je kan er ook kilo’s neerleggen en dan?
De veel gebruikte vorm die men hanteert is de digitale knallers; “digitalizades” aan de lijnen die gemonteerd staan aan palen naast het middendeel en rondom het plein staan opgesteld en dan vaak in combinatie met de vele posities gevuld met de “los monotiros” oftwel de single shots en “volcanados” met de serpetinas. In dit moment van de mascleta zie je ook de soms hele mooie creaties van de vuurwerker voorbij komen. In de Rubrica of Cierre schiet men vaak in 3-4 soms 5 momenten opbouwend naar de sluiting met de digitale truenos als “Ultimo Golpe” de laatste slag, waarbij de mascleta tot zijn einde komt.
SLOT OPMERKING:
Als laatste wil ik dit nog even vermelden uit persoonlijke titel;
Ik heb door de jaren heen vele vuurwerk liefhebbers horen roepen: “ deze mascleta van vandaag was toch hard”!
Het is een absolute misvatting dat een mascleta hard moet zijn! De doelstelling van de vuurwerker is dat de mascleta siert in zijn schoonheid van het geluid, dus elegantie, gecontroleerde detonaties en een mooie oplopende climax. Niets meer en niets minder. De Valenciaanse vuurwerker zegt daarom ook het volgende; “ la potencia sin control sirve nada”!! Oftwel kracht zonder controle resulteert tot niks!
Ik hoop dat ik jou hiermee voldoende heb kunnen informeren en heb kunnen uitleggen wat een mascleta is en waar deze voor staat. Natuurlijk is dit een beknopte weergave van het hele geheel, maar ik heb doelbewust deze versie zo geschreven dat ie voor een ieder duidelijk is.
Met vriendelijke groet; Theo Mustert ook wel bekend als “Mr Mascleta”
Daarom is de Mascleta van “Gori “ de mascleta die het meest refereert aan de oudste vorm van de mascleta uit de jaren 50 want deze mascleta is altijd; Klassiek, Krachtig, Melodieus en PUUR IN ZIJN VORM. Puur omdat Gori nooit gebruik heeft gemaakt van toevoeging van digitaal bijv.
